De neuropychologie is een tak van de psychologie die zich voornamelijk bezighoudt met de relatie tussen hersenen en gedrag. Neuro staat voor neuron wat cel betekent. Psychologie is een wetenschap die zich richt op de innerlijke wereld van de mens door het bestuderen van het menselijk gedrag. Een neuropsycholoog probeert de aspecten van het gedrag te verbinden aan de structuur en de functies van het brein. Bijvoorbeeld, wanneer iemand moeite heeft met bepaalde activiteiten in het dagelijks leven, dan kan de neuropsycholoog uitzoeken of er structuren in de hersenen zijn die minder optimaal functioneren. Maar ook andersom, wanneer iemand hersenschade heeft opgelopen dan kan de neuropsycholoog nagaan wat voor gevolgen dit heeft voor de dagelijkse activiteiten in het leven. Iemand kan bijvoorbeeld het lastig vinden om de aandacht er goed bij te houden of om twee dingen tegelijk te doen, of kan juist moeilijk plannen.
In het PELS instituut maken we gebruik van twee onderzoeksmethoden:
1. Het neuropsychologisch onderzoek
Om bepaalde aspecten van het gedrag te onderzoeken, nemen wij verschillende taken af die de cognitieve functies goed in kaart kunnen brengen. De cognitieve functies die wij in het PELS instituut onderzoeken zijn aandacht, geheugen, impulsiviteit, werkgeheugen (plannen, leren, aanpassen van het gedrag), reactievermogen, intelligentie, emotioneel functioneren, en de waarneming. De taken worden aangeboden op de computer en u probeert deze taken, naar uw kunnen, zo goed mogelijk uit te voeren. Belangrijk is om te weten dat u hier niet bent om te presteren. Na afloop worden de bevindingen samengevat in een rapport. Deze bespreken we uitgebreid met u en het rapport krijgt u ook mee naar huis. Tevens bespreken we hoe u met de ervaren problemen kan omgaan en welke begeleidingsmogelijkheden er zijn. Het neuropsychologisch onderzoek duurt ongeveer 1.5 uur.
2. EEG
Er zijn verschillende methodes om het hersenfunctioneren gedetailleerd in kaart te brengen. Wij maken gebruik van het EEG. EEG staat voor electro-encephalogram en geeft de elektrische activiteit van de hersenen weer. Hierbij krijgt u een muts met elektroden op uw hoofd. Deze elektroden vangen de elektrische signalen van de hersenen op. De elektrische signalen krijgen wij op het beeldscherm van de computer te zien. EEG is een non-invasieve methode. Hier bedoelen we mee dat we de activiteit aan de buitenkant van uw lichaam meten, en doet dus geen pijn en is voor niemand gevaarlijk. Tijdens het onderzoek moet u drie minuten met uw ogen open zitten en drie minuten met uw ogen dicht. Ook wordt de hersenactiviteit gemeten tijdens het uitvoeren van een paar neuropsychologische taken. Om het EEG te beoordelen maken we gebruik van het QEEG (kwantitatief EEG) en ERPs (event-related potentials). Het EEG onderzoek duurt ongeveer twee uur. Dit kan verkort worden naar één uur als we besluiten geen neuropsychologische taken erbij af te nemen.
Door middel van het QEEG kunnen we onderzoeken uit welke golven de elektrische signalen zijn opgebouwd. De belangrijkste frequenties die we kunnen onderscheiden zijn: delta, thèta, alpha, SMR, bèta en gamma. De mate van activiteit van deze golven hangt samen met een bepaalde mentale staat. Bijvoorbeeld, als we slapen dan overheersen de delta- en thèta-frequenties, maar wanneer we juist actief met iets bezig zijn, dan zien we meer de bèta- en gamma-frequenties. Een onder- of overactiviteit van één of meerdere frequenties kan samenhangen met de klachten die iemand ervaart. We zien bijvoorbeeld veel thèta-golven in het EEG bij mensen met ADD of ADHD. Door de onder- of overactiviteit van een frequentie terug te brengen naar gemiddelde waarden, kunnen de ervaren problemen afnemen. Een methode om dit te doen, is de neurofeedback.
ERPs zijn hersengolven gerelateerd aan de cognitieve verwerking van een interne of externe gebeurtenis. ERPs worden verkregen uit het EEG door de elektrische signalen te middelen aan een stimulus, die herhalende malen is aangeboden tijdens het uitvoeren van een neuropsychologische taak. Er ontstaat dan een elektrisch signaal die bestaat uit verschillende golven, ook wel componenten genoemd. Elke golf reflecteert hersenactiviteit die geassocieerd wordt met één of meerdere mentale processen. De hoogte en de timing van de pieken van deze golven, ten opzichte van een stimulus, kunnen ons iets vertellen over hoe we de informatie verwerken in ons brein. Dikwijls worden de hele vroege golven, de golven die tot 200 milliseconden na de stimulus de maximale piek bereiken, in verband gebracht met de vroege verwerking van de stimulus (detecteren, aandacht, waarnemen, discrimineren, beslissen). De latere golven worden doorgaans gerelateerd aan de hogere cognitieve processen van de stimulusverwerking (geheugen, leren, aanpassen, plannen, inhibitie, foutenwerking), maar ook aan taal en motorische processen. Dus door de ERPs te onderzoeken, kunnen we bekijken waar in het brein, en op welk moment, de verwerking van bepaalde cognitieve processen niet optimaal verlopen.
De duur van het neuropsychologisch (1.5 uur) en EEG onderzoek (2 uur) is ongeveer 3.5 uur. Ten einde van het begeleidingsproces, kan er voor gekozen worden om nogmaals het neuropsychologisch en/of EEG onderzoek te doorlopen, zodat we een vergelijking kunnen maken met het presteren op het onderzoek aan het begin van het traject met het presteren aan het einde van het traject. We vergelijken dan de scores op de neuropsychologische taken, QEEG, en ERPs. Zo kunnen we dan precies zien of er verbetering is opgetreden. De bevindingen worden weer samengevat in een (eind)rapport. Deze bespreken we uitgebreid met u en krijgt u ook weer mee naar huis.